Klimaatverandering zorgt ervoor dat we steeds vaker te maken krijgen met lange periodes van droogte. Dat leidt er weer toe dat oogsten mislukken, en dat terwijl de wereldbevolking juist groeit en er meer en meer monden gevoed moeten worden.
De landbouwsector staat dus voor een enorme uitdaging: hoe kunnen boeren genoeg eten blijven produceren en hun eigen bedrijf weerbaarder maken tegen het veranderende klimaat?
Het Haarlemse bedrijf VanderSat wil met satellietdata een stukje van die puzzel oplossen. Het is pas drieënhalf jaar geleden opgericht, maar bouwt voort op 20 jaar aan eigen onderzoek. Afgelopen jaar maakte het al winst en grote bedrijven, van verzekeraars tot banken, zijn geïnteresseerd in de data.
De reden? VanderSat kan met satellietdata nauwkeurig zien hoeveel water er in de grond zit. Met satellieten van de ESA, NASA en de Japanse ruimtevaartorganisatie JAXA kan VanderSat vanaf 800 kilometer boven de aarde zien hoe vochtig de bovenste vijf centimeter van de grond is – overal ter wereld. En omdat VanderSat met een pixelgrootte van 100 bij 100 meter werkt – nauwkeuriger kan bijna niet voor data over bodemvochtigheid – is die informatie ontzettend waardevol voor alle bedrijven die ook maar iets met landbouw te maken hebben.
“Het aardoppervlak zendt energie uit in verschillende golflengtes”, legt Menno van der Marel uit, CEO van VanderSat. “De hoeveelheid water in de grond beïnvloedt de intensiteit van die golven sterk.”
Satellieten kunnen dankzij de intensiteit van die golven dus zien waar er veel water in de grond zit, en waar juist niet. "Die data was oorspronkelijk bedoeld voor klimatologische doeleinden, maar omdat wij die zo nauwkeurig kunnen ontrafelen, is het voor individuele bedrijven heel nuttig."
In de onderstaande video is te zien hoe de data wordt toegepast om in Canada te kijken hoeveel water er in de bodem zit:
De data kunnen op verschillende manieren worden gebruikt. Boeren van over de hele wereld kunnen er bijvoorbeeld mee zien wanneer ze moeten irrigeren.
Van der Marel: "Ze kunnen iedere dag zien of de bodem te droog of juist te vochtig is. En dat heeft niet alleen invloed op het watergebruik, maar ook op het gebruik van pesticiden."
"We weten bij welke vochtigheid en temperatuur bepaalde ziekteverwekkers goed groeien. Dankzij de data weet een boer dus wanneer de kans dat zo'n ziekteverwekker groeit heel klein is, en hij geen pesticiden hoeft te gebruiken, en wanneer hij er juist beter op moet letten."
Maar ook in financieel opzicht kan bodeminformatie boeren vooruit helpen. Boeren kunnen zich namelijk verzekeren tegen het mislukken van een oogst. Maar in afgelegen gebieden is zo'n verzekering ontzettend duur, omdat een verzekeringsspecialist naar de boer toe moet om zijn land te inspecteren. Met de satellietbeelden is dat niet meer nodig: verzekeraars kunnen op afstand bekijken of een oogst inderdaad mislukt is door droogte, en kunnen zo uitkeren zonder dat er iemand ooit het land hoeft te zien.
Op die manier kunnen ook banken die willen investeren in boerenbedrijven op afstand bekijken of het wel een veilige investering is. Ze kunnen zien hoe het de afgelopen 20 jaar gesteld was met de bodem en zo beoordelen of een boer er wel goed aan doet om juist daar z'n bedrijf te beginnen. En of het dus wel of niet verstandig is om een lening te verstrekken.
Platform voor bodemdata
Geen wonder dus dat herverzekeraar Swiss Re én de Rabobank al klant zijn van VanderSat. "Maar ook The Climate Corporation, onderdeel van Bayer, gebruikt onze data", zegt Van der Marel. "Zij hebben een platform dat boeren van over de hele wereld gebruiken om informatie over hun land te verzamelen. In dat platform zit al voor 160 miljoen hectare aan data van ons geïntegreerd. Ter vergelijking: Nederland is 4 miljoen hectare groot."
Van der Marel: "Wij zijn het grootste bedrijf dat hier op dit moment mee bezig is. Ik denk dat er wereldwijd ongeveer een paar honderd specialisten zijn die weten hoe ze de passieve microgolven moeten interpreteren om te zien hoeveel water er in de bodem zit. Daarvan werken er 20 bij ons en wij hebben data die 20 jaar teruggaat, geen enkel ander bedrijf heeft dat."
Toch heeft hij nog genoeg toekomstdromen. De belangrijkste: "We willen op 1 miljard hectare impact maken. De hele wereld heeft 7 miljard hectare landbouwgrond en onze data wordt nu al voor meer dan 100 miljoen hectare gebruikt. Er is dus nog werk aan de winkel, maar we schatten dat we tegen 2020 op de 250 miljoen hectare zitten."
Wat daarbij ook helpt, is dat VanderSat vorig jaar is uitgeroepen tot een van de winnaars van het Oranje Handelsmissiefonds. Daarmee ontvangen ze een jaar lang begeleiding en ondersteuning om zich onder meer op de Verenigde Staten te richten. Zo konden ze dankzij het fonds in maart naar de VS om bijvoorbeeld op bezoek te gaan bij NASA en de Wereldbank.
Van der Marel: "Uiteindelijk gaat het ons erom dat we een positieve impact maken. Vaak wordt dit soort data alleen toegepast voor de wetenschap, wij kunnen het inzetten om het voedselprobleem op te lossen. Dat is voor ons het allerbelangrijkste, om daaraan bij te dragen."